A woman sits on the floor next to her dog.

PRÓBY WĄTROBOWE – AspAT i ALAT

Dowiedz się więcej na temat profilu wątrobowego i sprawdź, w jakich sytuacjach należy go wykonać

>   Próby wątrobowe

>   Czym jest AspAT i ALAT?

>   Jak przygotować się do badania?

>  FAQ

   5 min czytania

Udostępnij artykuł

PRÓBY WĄTROBOWE

Jedną z podstawowych metod diagnostycznych, która wskazuje na kondycję wątroby, są jej badania z krwi, powszechnie określane jako tzw. “próby wątrobowe”. Składają się na nie badania konkretnych enzymów związanych z funkcjonowaniem tego narządu oraz stężenie bilirubiny (głównego barwnika żółci). Próby wątrobowe pozwalają wykryć przewlekłe choroby wątroby (np. zapalenie wywołane przez wirusa typu B lub C, stłuszczenie spowodowane nadużywaniem alkoholu czy uszkodzenie wywołane lekami) (1).

CZYM JEST ASPAT I ALAT?

Dwa podstawowe enzymy wątrobowe to (2):

  • aminotransferaza alaninowa (ALAT, ALT),
  • aminotransferaza asparaginianowa (AspAT, AST). 

Oba odgrywają ważną rolę w organizmie, gdyż uczestniczą w procesie przemian białkowych. Badania wątrobowe obejmują ocenę aktywności tych enzymów, które znajdują się w hepatocytach, czyli komórkach wątroby. W przypadku nawet niewielkiego uszkodzenia tego organu, niezależnie od przyczyny, enzymy te zostają wyrzucone do krwi. Im większe uszkodzenie wątroby, tym wyższa jest ich aktywnośćtym wyższy jest ich poziom w badanej krwi w badanej krwi (2).

CO MOGĄ OZNACZAĆ PODWYŻSZONE LUB OBNIŻONE POZIOMY ASPAT i ALAT?

Podwyższony poziom aminotransferaz (AspAT i ALAT) wskazuje na uszkodzenie komórek wątroby (1).

PODWYŻSZONY WYNIK ASPAT> 40 JM./L

Może wskazywać m.in. na zapalenie wątroby, stłuszczenie, marskość, żółtaczkę mechaniczną (2).
 

PODWYŻSZONY WYNIK ALAT > 40 JM./L

Może wskazywać na uszkodzenie wątroby (3).

KIEDY NALEŻY WYKONAĆ PRÓBY WĄTROBOWE?

Wykonanie prób wątrobowych powinniśmy rozważyć szczególnie w przypadku przyjmowania niektórych leków, wystąpienia żółtaczki, wodobrzusza lub innych objawów wskazujących na przewlekłą chorobę wątroby (1,5):

Wzdęcia

Ból w prawym podżebrzu

Dyskomfort w nadbrzuszu, uczucie ucisku, pełności, rozpierania

Uczucie braku energii, wyczerpania

Zaburzenia snu – senność, trudności z zasypianiem

Przewlekłe zmęczenie

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO BADANIA?

Nie jest wymagane żadne specjalne przygotowanie do badania, takie jak pozostawanie na czczo (1).

FAQ

    Pozostałe enzymy, które oznacza się w ramach testów czynnościowych wątroby:

    • GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza): enzym związany z błonami komórkowymi, występuje głównie w wątrobie, nerkach, trzustce (2),
    • LDH (dehydrogenaza mleczanowa): enzym występujący we wszystkich komórkach ustroju. LDH w wyniku obumarcia komórek lub w zwiększonej przepuszczalności błon komórkowych (np. spowodowanych niedokrwieniem, toksynami) przedostaje się do krwi (2),
    • Bilirubina: żółty barwnik pochodzący z rozpadu krwinek czerwonych. Nadaje żółci jej charakterystyczną barwę. Bilirubina pośrednia (niesprzężona) powstaje w wyniku rozpadu hemoglobiny w krwinkach czerwonych. Wątroba przekształca tę bilirubinę w bilirubinę bezpośrednią (sprzężoną), która może być następnie uwalniana do jelita przez woreczek żółciowy w celu eliminacji. Dlatego poziom bilirubiny całkowitej może wskazywać zarówno na niszczenie czerwonych krwinek, jak i na prawidłowe funkcjonowanie wątroby, woreczka żółciowego i dróg żółciowych (1,4).
    • AspAT: < 40 jm./l, 
    • ALT: < 40 jm./l,
    • GGTP: <35 jm./l dla kobiet i <40 jm./l dla mężczyzn
    • LDH: <480 jm./l u osób dorosłych
    • Bilirubina:

     

    całkowita 5,1-20,5 μmol/l (0,3-1,2 mg/dl) 

    sprzężona 1,7-6,8 μmol/l (0,1-0,4 mg/dl) 

    niesprzężona 3,4-13,7 μmol/l (0,2-0,8 mg/dl).

WĄTROBA SIĘ SPRAWDZA

Choroby wątroby są trudne do zdiagnozowania, ponieważ w większości przypadków nie dają żadnych charakterystycznych objawów. Jednak każda choroba wątroby zaczyna się od powiększenia tego narządu.

Zadbaj o swoją wątrobę z Essentiale Forte I Essentiale Max

Poznaj różnice między Essentiale Forte i Essentiale Max i wybierz produkt dopasowany do Twoich potrzeb.

ESSENTIALE FORTE

Essentiale® Forte zalecany jest do stosowania osobom cierpiącym na dolegliwości wątroby spowodowane nieprawidłową dietą.
1 kapsułka zawiera 300 mg substancji czynnej – fosfolipidów niezbędnych (EPL). Essentiale Forte regeneruje, wzmacnia i chroni wątrobę przed substancjami toksycznymi.

ESSENTIALE MAX

Essentiale® Max zalecany jest do stosowania w chorobach i dolegliwościach wątroby spowodowanych działaniem substancji toksycznych oraz w przebiegu zapalenia wątroby. 1 kapsułka zawiera 600 mg substancji czynnej – fosfolipidów niezbędnych (EPL). Essentiale Max regeneruje, wzmacnia i chroni wątrobę przed substancjami toksycznymi.

JUZ DZIS ZACZNIJ DBAC O SWOJA WATROBE Z ESSENTIALE

Złote zasady zdrowej diety wątrobowej

Dieta wątrobowa to bardziej ciągły i systematyczny sposób troski o wątrobę.

Produkty wspierające detoks wątroby

Produkty spożywcze, które utrzymują Twoją wątrobę w zdrowiu.
 

Czynniki szkodliwe dla wątroby

Poznaj czynniki, które negatywnie wpływają na Twoją wątrobę.
 

    1. Coates P., Badania czynności wątroby. Medycyna Praktyczna. https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/120195,badania-czynnosci-watroby,data dostępu: 06.10.2021”

    2. Szajewska H et al. Badania diagnostyczne. Wątroba. Interna Szczeklika: Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna. Kraków 2012: 832–836. 

    3. Milkiewicz P. Interpretacja badań laboratoryjnych w chorobach wątroby. Wielka Interna. Gastroenterology, part. i, ed. A. Dąbrowski. Medical tribune Poland. Warsaw 2010: 467–471. 

    4. Unconjugated Bilirubin - Glossary | Laboratory, radiology, sleep and genetic | Biron, https://www.biron.com/en/glossary/unconjugated-bilirubin/; Data dostępu: 22.10.2021

    5. Essentiale in the treatment of NAFLD, REPORT FROM THE QUANTITATIVE STUDY WITH PHYSICIANS FOR SANOFI, THE MODULE BASED ON PATIENTS’ MEDICAL RECORDS, April 2020. Data in file.

Essentiale Forte, 300 mg, kapsułki. 1 kapsułka zawiera: 300 mg (Phospholipidum essentiale) fosfolipidów z nasion sojowych zawierających (3-sn-fosfatydylo)cholinę. Substancje pomocnicze o znanym działaniu: olej sojowy, etanol. Wskazania do stosowania: Essentiale Forte jest roślinnym produktem leczniczym stosowanym w chorobach wątroby. Zmniejsza subiektywne dolegliwości, takie jak: brak apetytu, uczucie ucisku w nadbrzuszu spowodowane uszkodzeniem wątroby w wyniku nieprawidłowej diety, działania substancji toksycznych lub w przebiegu zapalenia wątroby. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną, soję, orzeszki ziemne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o. o. (CHPL Essentiale Forte 10.2022)

Essentiale MAX, 600 mg, kapsułki, twarde. Każda kapsułka zawiera: Phospholipidum essentiale, fosfolipidy z nasion sojowych zawierające (3-sn-fosfatydylo)cholinę, 600 mg. Substancje pomocnicze o znanym działaniu: olej sojowy. Wskazania do stosowania: Essentiale Max jest roślinnym produktem leczniczym stosowanym w chorobach wątroby. Zmniejsza subiektywne dolegliwości, takie jak: brak apetytu, uczucie ucisku w prawym nadbrzuszu spowodowane uszkodzeniem wątroby w wyniku nieprawidłowej diety, działania substancji toksycznych lub w przebiegu zapalenia wątroby. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną, soję, orzeszki ziemne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o. o. (CHPL Essentiale Max 10.2022)

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.