A woman sits on the floor next to her dog.

Badanie AST: czym jest i jak działa?

>   Czym jest AST?

>   Dlaczego enzym AST jest tak istotny dla twojej wątroby?

>   Jaka jest różnica pomiędzy AST (transferazą asparaginianową) a ALT (transferazą alaninową)?

>  Czym jest badanie AST?

>   Dlaczego powinienem wykonać badanie AST?

>   Kto wykonuje badanie AST?

>   Co dzieje się podczas badania AST?

>  Czy do badania AST muszę się przygotować?

>   Czy istnieje jakieś ryzyko związane z badaniem AST?

>   Jak interpretować wyniki badania AST?

>   Jak obniżyć wyniki AST?

>  Kiedy powinienem skontaktować się z lekarzem?

   7 min czytania

Udostępnij artykuł

Kiedy twoja wątroba zmaga się z uszkodzeniem lub chorobą, może uwalniać do krwi pewne enzymy, które mogą służyć jako wskaźniki czynności wątroby wykrywalne we krwi. Jeśli twój lekarz ma obawy dotyczące zdrowia Twojej wątroby, może zalecić wykonanie panelu badań, który obejmie również badanie AST. Dowiedz się więcej, czym jest enzym AST, co może powiedzieć o zdrowiu Twojej wątroby, jak się go bada.

Czym jest AST?

AST to skrót od transaminazy asparaginianowej lub aminotransferazy asparaginianowej (ASpaT). Jest to enzym występujący głównie w wątrobie. Można go również znaleźć w mięśniach lub innych narządach ciała, takich jak serce, mózg, trzustka i nerki. Jeśli masz uszkodzone komórki, a zawierają one ten enzym, AST jest uwalniany do krwiobiegu.1 Chociaż wiele narządów zawiera ten enzym, jest on najbardziej powiązany ze stanem zdrowia wątroby. Wszystko to sprawia, że AST jest pomocnym wskaźnikiem możliwego uszkodzenia wątroby lub chorób tego organu.2

Dlaczego enzym AST jest tak istotny dla twojej wątroby?

AST to enzym, który pomaga organizmowi w metabolizmie aminokwasów. 3 Twoja wątroba wytwarza ten enzym – w mniejszych ilościach robią to także inne narządy i tkanki – a gdy ulega uszkodzeniu, uwalnia go do krwi. Poziom AST można zmierzyć w badaniu krwi – jednocześnie z innymi testami — aby sprawdzić, czy nie nastąpiło uszkodzenie wątroby. 4

Jaka jest różnica pomiędzy AST (transferazą asparaginianową) a ALT (transferazą alaninową)?

Transferaza alaninowa (ALT) także jest enzymem, który znajduje się w wątrobie. Zarówno poziom ALT, jak i AST można mierzyć jako część panelu badań funkcji wątroby, ponieważ przedostają się do krwiobiegu, gdy dochodzi do uszkodzenia tego narządu. Jednak AST, w przeciwieństwie do ALT, znajduje się w wielu innych narządach ciała. Podwyższone poziomy ALT częściej wskazują na schorzenie wątroby niż sam wysoki poziom AST, ale rozpatrywane razem, mogą pomóc lekarzowi ocenić stan wątroby. 2

Czym jest badanie AST?

Badanie AST pozwala na sprawdzenie poziomu enzymu AST we krwi. Chociaż służy głównie do sprawdzania stanu wątroby, może również pomóc w diagnozowaniu innych schorzeń. Zwykle jest badany z innymi enzymami wątrobowymi, takimi jak ALT. 1

Dlaczego powinienem wykonać badanie AST?

Badanie AST pozwala na sprawdzenie, czy nie ma uszkodzeń komórek w twoim ciele, w szczególności w wątrobie. Jeśli masz uszkodzoną wątrobę – lub uszkodzenie jakiegokolwiek innego narządu, w którego komórkach znajduje się AST – ten enzym pojawi się we krwi. Twój lekarz może zaproponować badanie AST kontrolnie lub w celu sprawdzenia, czy nie nastąpiło uszkodzenie wątroby. 2

Lekarz może zalecić wykonanie panelu badań, łącznie z badaniem AST z następujących powodów:

  • Badania przesiewowe w kierunku chorób wątroby. Jeśli lekarz jest zaniepokojony stanem twojej wątroby, ale nie wykazujesz objawów choroby tego narządu, może zlecić wykonanie badania AST lub panelu badań, który zawiera AST, w celu zdiagnozowania możliwych schorzeń. Jeśli wystąpiły czynniki ryzyka chorób wątroby, takie jak nadużywanie alkoholu, cukrzyca typu II, otyłość lub rodzinna historia chorób wątroby, lekarz może zalecić badanie przesiewowe pod kątem chorób tego organu. Zdarza się, że można nawet wykonać badanie AST w celu dokonania ogólnego przeglądu stanu zdrowia w kompleksowym panelu metabolicznym, nawet jeśli nie wystąpiły czynniki ryzyka chorób wątroby. 2
  • Monitorowanie stanu zdrowia wątroby. Jeśli cierpisz już z powodu choroby wątroby, możesz regularnie wykonywać test AST w ramach większego panelu badań, aby monitorować jej stan, sprawdzić, czy w związku z wdrożeniem lub niewdrażaniem leczenia, poprawia się on lub pogarsza. Twój lekarz może również zlecić wykonanie testu panelowego AST lub enzymów wątrobowych w celu monitorowania skutków stosowania leków, które mogą wpływać na wątrobę.2
  • Diagnozowanie problemów z wątrobą. Twój lekarz może zlecić wykonanie badania AST z powodów diagnostycznych, jeśli doświadczasz objawów problemów z wątrobą. Chociaż sam poziom AST nie zdiagnozuje żadnych schorzeń, może być istotny, razem z innymi wynikami, do wykrycia nieprawidłowości.2

Jakie są objawy wysokiego poziomu AST?

Sam wysoki poziom AST nie będzie powodował żadnych objawów, może być raczej analizowany jako wskaźnik uszkodzenia wątroby lub innych organów i tkanek. Jeśli wątroba została uszkodzona, a w rezultacie tego stanu rzeczy poziom AST podniósł się, możesz doświadczyć takich symptomów, jak:1

Nudności i wymioty

Brak apetytu

Zmęczenie

Słabość

Żółtaczka – zażółcenie oczu i skóry

Opuchlizna lub ból brzucha

Spuchnięte kostki i nogi

Ciemna barwa moczu i jasna barwa kału

Częste swędzenie

Kto wykonuje badanie AST?

Krew zostanie pobrana przez personel medyczny. Pobrana próbka jest wysyłana do laboratorium, gdzie specjalista przygotuje ją i przeprowadzi testy w urządzeniach zwanych analizatorami. 2

Co dzieje się podczas badania AST?

Personel medyczny pobierze próbkę krwi z okolicy zgięcia łokciowego za pomocą małej igły. Krew zostanie umieszczona w probówce lub fiolce w celu wysłania do laboratorium. Możesz poczuć ukłucie podczas wkładania i wyjmowania igły, ale cała procedura zajmie mniej niż pięć minut.1

Czy do badania AST muszę się przygotować?

Do wykonania badania AST nie musisz się specjalnie przygotowywać, ale ponieważ jest ono zazwyczaj częścią bardziej rozbudowanych testów, możliwe, że będziesz musiał być na czczo – nie jeść i nie pić niczego (oprócz wody) – przez około 12 godzin przed badaniem. Lekarz przekaże ci dokładne instrukcje w tej sprawie.1

Jednak, ponieważ niektóre leki i suplementy mogą wpływać na poziom AST, powiedz lekarzowi o tym, co zażywasz. Możliwe, że będziesz musiał przerwać ich stosowanie, ale tylko jeśli zaleci to lekarz.2

Czy z badaniem AST wiąże się jakieś ryzyko

Badania krwi są bardzo powszechne i ryzyko z nimi związane jest bardzo małe. Możesz odczuwać lekki ból lub po badaniu zauważyć siniaki w miejscu wkłucia igły, ale te niedogodności szybko ustąpią.1

Jak interpretować wyniki badania AST?

Razem z wynikami badań, które zawierały test na poziom AST, zapewne otrzymasz następujące informacje:1

  • Nazwę testu lub substancji, której poziom został zmierzony,1
  • Wartość pomiaru badania parametrów krwi oraz jednostki pomiaru dla każdego parametru,
  • Zakres referencyjny dla danego testu,
  • Wszelkie informacje dotyczące tego, czy wyniki są wysokie, niskie, normalne lub nieprawidłowe.2

Jaka jest prawidłowa wartość wyniku badania AST?

To, co można nazwać prawidłowym zakresem AST, będzie się różnić w zależności od laboratorium. Standardowo wynik prawidłowy znajduje się poniżej 40 IU/L (jednostek międzynarodowych na litr). Ponieważ wartości te mogą się jednak różnić, sprawdź, jakie zakresy referencyjne podaje twoje laboratorium.

Co więcej, nie ma standardowego zakresu AST dla wszystkich ludzi, ponieważ prawidłowy poziom AST zależy również od:

  • wieku,
  • płci,
  • pochodzenia etnicznego,
  • wagi. 2

Jeśli masz jakieś wątpliwości, najlepiej będzie skonsultować swoje wyniki z lekarzem.

Co oznacza wysoki poziom AST?

Jeśli twoje wyniki wskażą na wysoki poziom AST, może to oznaczać uszkodzenia wątroby spowodowane wirusowym zapaleniem wątroby, marskością, mononukleozą lub innymi chorobami wątroby. Ponieważ jednak AST występuje również w innych narządach, wysoki wynik może również oznaczać problemy z sercem lub zapalenie trzustki.1 Wysoki poziom AST może również pojawić się po intensywnych ćwiczeniach, operacjach, oparzeniach, a nawet w związku z ciążą. Sam wysoki poziom AST nie oznacza, że jesteś chory, nie wystarczy również do postawienia diagnozy, ale prawdopodobnie uzyskasz ją dzięki wykonaniu także innych badań. Lekarz może wtedy zinterpretować wyniki.2

Co oznacza niski poziom AST?

Z drugiej strony, za niskie wartości AST, mogą wskazywać na:

Niedobory witaminy B6

Chorobę nerek

Chorobę wątroby

Marskość

Nowotwór

Schorzenia autoimmunologiczne

Choroby genetyczne

To lekarz jest właściwą osobą, która wytłumaczy twoje wyniki – kiedy porówna je z pozostałymi badaniami – także, jeśli poziom AST jest za niski. 5

Czy muszę zgłosić się do lekarza, jeśli moje wyniki AST są nieprawidłowe?

Jeśli twoje wyniki AST nie mieszczą się w prawidłowym zakresie, niekoniecznie oznacza to, że cierpisz na schorzenie wymagające leczenia. Na poziom AST mogą wpływać czynniki takie jak niektóre leki, wiek, płeć i dieta.1

Lekarz może chcieć zlecić wykonanie testów kontrolnych, jeśli uzyskasz nieprawidłowe wartości i jeśli uważa, że istnieje powód do niepokoju. Testy uzupełniające mogą obejmować:

  • Kolejne badanie poziomu AST
  • Inne badania krwi
  • Badania obrazowe
  • Biopsję.2

Lekarz może także skontrolować wartości w połączeniu z oceną innych wyników, by postawić dokładniejszą diagnozę lub zlecić dalsze badania.

Dlaczego muszę wykonać także badanie ALT?

Badanie AST zwykle wykonuje się razem z badaniami innych enzymów, takich jak ALT. Jeśli masz wysoki poziom AST, ale niski lub normalny poziom ALT, bardziej prawdopodobne jest, że możesz mieć chorobę serca lub mięśni niż uszkodzoną wątrobę. Podwyższone wartości w obu testach wskazują zaś na uszkodzenie wątroby.6 Jednak te dwa testy analizowane razem mogą również dostarczyć więcej informacji o tym, co dzieje się w wątrobie. Jeśli wątroba dozna ostrego urazu, poziom ALT wzrośnie, z kolei w przypadku powoli postępującej choroby tego organu, takiej jak wirusowe zapalenie wątroby typu C, uszkodzenie wątroby wpłynie również negatywnie na inne narządy i będzie objawiać się wzrostem poziomu AST.7

Istnieje również pomiar znany jako stosunek aktywności AST/ALT, który może także wskazać prawdopodobną przyczynę uszkodzenia wątroby, na przykład:

  • AST/ALT <1. To właściwa proporcja, ale jeśli poziom ALT jest wysoki, a poziom AST niski, może to oznaczać niealkoholową chorobę stłuszczeniową wątroby.
  • AST/ALT = 1. Kiedy poziomy AST i ALT są takie same, może to oznaczać aktywne wirusowe zapalenie wątroby lub polekowe toksyczne uszkodzenie wątroby.
  • AST/ALT >1. Jeśli poziom AST jest wyższy od poziomu ALT, może to wskazywać na marskość wątroby.
  • AST/ALT >2. Taki stosunek jest jasnym przejawem alkoholowej choroby wątroby.7

Uwaga! Stosunek aktywności AST/ALT oblicza się jeżeli aktywność obu enzymów przekracza wartości >40IU/L . Jeżeli wartości AST i ALT nie są przekroczone - nie ma potrzeby jego obliczania.

Jak mogę obniżyć poziom AST?

Wysoki poziom AST może mieć wiele przyczyn, dlatego ważna jest współpraca z lekarzem w celu ustalenia tej właściwej. Gdy lekarz pozna powody wysokiego poziomu AST, może wdrożyć odpowiednie leczenie. W wielu przypadkach wysokie poziomy AST są powodowane problemami zdrowotnymi wątroby. Możesz pomóc swojej wątrobie poprzez:

  • Ograniczenie spożycia alkoholu
  • Utratę zbędnych kilogramów w przypadku nadwagi lub otyłości
  • Zmianę zażywanych leków po konsultacji z lekarzem, jeśli zachodzi obawa, że mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie wątroby8
  • Przejście na zdrową dietę.

Możesz również zastosować leki z fosfolipidami niezbędnymi, dostępnymi bez recepty, przyspieszających regenerację wątroby takich jak Essentiale Max i Essentiale Forte.

Kiedy powinienem skontaktować się z lekarzem?

Jeśli zaobserwujesz objawy, które mogą wskazywać na uszkodzenie wątroby – takie jak żółtaczka lub ból w prawej górnej części brzucha – skontaktuj się z lekarzem. Jeśli zauważysz inne niepokojące symptomy, zawsze możesz zwrócić się do lekarza z pytaniami, aby wykluczyć inne możliwe schorzenia i uzyskać właściwe leczenie. 2

JUZ DZIS ZACZNIJ DBAC O SWOJA WATROBE Z ESSENTIALE

Złote zasady zdrowej diety wątrobowej

Dieta wątrobowa to bardziej ciągły i systematyczny sposób troski o wątrobę.

Więcej

Produkty wspierające detoks wątroby

Produkty spożywcze, które utrzymują Twoją wątrobę w zdrowiu.
 

Więcej

Oczyszczanie wątroby: Czym jest i jak działa?

Poznaj czynniki, które negatywnie wpływają na Twoją wątrobę.
 

Więcej

Regeneracja wątroby: jak wygląda ten proces?

Poznaj czynniki, które negatywnie wpływają na Twoją wątrobę.
 

Więcej

    • https://medlineplus.gov/lab-tests/ast-test/

    • https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22147-aspartate-transferase-ast

    • https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/liver-function-tests/about/pac-20394595

    • https://www.webmd.com/a-to-z-guides/aspartate_aminotransferse-test

    • https://www.medicalnewstoday.com/articles/320982

    • https://labs.selfdecode.com/blog/aspartate-aminotransferase-ast/

    • https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2017/01000/acg_clinical_guideline__evaluation_of_abnormal.13.aspx https://www.verywellhealth.com/liver-enzymes-1759916

    • Hen, Katarzyna; Bogdanski, Pawel; Pupek-Musialik, Danuta. Wpływ regularnej aktywności fizycznej na aktywność aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej oraz wybrane parametry biochemiczne u otyłych kobiet z zespołem metabolicznym. Przeglad Kardiodiabetologiczny; Poznan Tom 4, Nr/wydanie 1, (2009): 11.

Proaktywne wsparcie wątroby z Essentią Proactive

ESSENTIA PROACTIVE

Essentia Proactive jest suplementem diety, wspomagającym prawidłowe funkcjonowanie zdrowej wątroby.1 Unikalne połączenie 3 składników2 – choliny i witamin C i E kompleksowo wspiera działanie zdrowej wątroby, w tym proces detoksykacji i metabolizmu tłuszczów. To także wątroba daje Ci energię, która jest potrzebna, by czuć się młodo.3 To odpowiedni produkt do codziennego stosowania.

Więcej

Podmiot wprowadzający do obrotu: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o.

Suplement Diety

Regeneruj wątrobę i odzyskaj energię z Essentiale Forte oraz Essentiale Max1

ESSENTIALE FORTE

Essentiale® Forte zalecany jest do stosowania osobom cierpiącym na dolegliwości wątroby spowodowane nieprawidłową dietą.
1 kapsułka zawiera 300 mg substancji czynnej – fosfolipidów niezbędnych (EPL). Essentiale Forte regeneruje, wzmacnia i chroni wątrobę przed substancjami toksycznymi.

Więcej

ESSENTIALE MAX

Essentiale® Max zalecany jest do stosowania w chorobach i dolegliwościach wątroby spowodowanych działaniem substancji toksycznych oraz w przebiegu zapalenia wątroby. 1 kapsułka zawiera 600 mg substancji czynnej – fosfolipidów niezbędnych (EPL). Essentiale Max regeneruje, wzmacnia i chroni wątrobę przed substancjami toksycznymi.

Więcej

Essentiale Forte, kapsułki, 300 mg fosfolipidów z nasion sojowych. Wskazania: Roślinny produkt leczniczy stosowany w chorobach wątroby. Zmniejsza dolegliwości,  jak: brak apetytu, uczucie ucisku w prawym nadbrzuszu spowodowane uszkodzeniem wątroby w wyniku nieprawidłowej diety, działania substancji toksycznych lub zapalenia wątroby. Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o., grupa Sanofi. (CHPL Essentiale Forte 06.2023)

Essentiale MAX,  kapsułki, twarde, 600 mg fosfolipidów z nasion sojowych. Wskazania: Roślinny produkt leczniczy stosowany w chorobach wątroby. Zmniejsza dolegliwości, jak: brak apetytu, uczucie ucisku w prawym nadbrzuszu spowodowane uszkodzeniem wątroby w wyniku nieprawidłowej diety, działania substancji toksycznych lub zapalenia wątroby. Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o., grupa Sanofi. (CHPL Essentiale Max 06.2023)

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

1. Wykazano w modelach eksperymentalnych. Lieber CS. et al. Phosphatidylocholine protects against fibrosis and cirrhosis in the baboon. Gastroenterology 1994; 106: 152-159.; Gundermann KJ et al. Activity of Essential Phospholipids (EPL) From Soybeen in Liver Diseases. Pharmacol Rep 2011; 63(3): 643-59.; Essentiale® Forte ChPL 06.2023; Essentiale® Max ChPL 06.2023 Swain MG. Fatigue in liver disease: pathophysiology and clinical management. Can J Gastroenterol. 2006; 20(3):181-188.​